Trondheim - stolica wikingów

W 997 r. w miejscu obecnego Trondheim, dawniej zwanego Nidaros, król wikingów Olaf Tryggvason założył osadę, która szybko zyskała miano stolicy królestwa. Dzięki żyznym ziemiom wokół fiordu oraz rzece, która zapewniała sprawny transport i ochronę statkom w czasie sztormu, miasto pełniło tę rolę aż do roku 1217. Dziś monumentalna Katedra Nidaros i kolorowe domy Bakklandet wciąż opowiadają historie o odwadze, wyprawach i codziennym życiu dawnych mieszkańców. To właśnie tu historia splata się z legendą, a północny wiatr niesie echa dawnych sag.

Miasto o bogatej historii

Trondheim przez wieki odgrywało istotną rolę w dziejach Norwegii. Oprócz tego, że było stolicą kraju i miejscem koronacji norweskich królów, to jego historia związana jest z początkami chrześcijaństwa w Norwegii. Mimo że panowanie króla Olafa I Tryggvasona nie trwało długo (995 - 1000), to uważany jest on za jednego z najważniejszych i najbardziej wpływowych królów w norweskiej historii. Jego celem było stworzenie nowoczesnego państwa za pomocą jednoczącej siły, jaką miała nieść wiara chrześcijańska. Nie udało się jednak dokonać tego za jego życia. Dopiero po śmierci Olafa II Haraldssona, zwanego Świętym, chrześcijaństwo zaczęło oddziaływać na jednoczenie narodu.

Postać króla Olafa II związana jest z legendą o trollu. Jeśli będziecie zwiedzać w Norwegii Muzeum Trolli (np. w Bergen lub w Tromsø), to na pewno natkniecie się na tę opowieść. Zgodnie z legendą, Olaf wielokrotnie pokonał w bitwach złe istoty, jak trolle czy olbrzymy zamieszkujące góry i lasy. Jeden z trolli, Sigge, miał zbudować wielką katedrę Nidaros w zamian za ofiarowanie mu słońca, księżyca lub królewskiej duszy. Gdy troll kończył budowę świątyni w wyznaczonym czasie, Olaf II zawołał go po imieniu, co jak powszechnie wiadomo zamienia trolla w kamień ;) Dzięki temu Katedra Nidaros w Trondheim została ukończona, a nad nią góruje słońce i księżyc.

Katedra Nidaros i Pałac Arcybiskupi (Erkebispegården)

Najbardziej charakterystycznym zabytkiem Trondheim, który zapisał się zarówno w historii, jak i w legendach, jest Katedra Nidaros. Wzniesiona ku czci Olafa II, który odegrał istotną rolę w chrystianizacji Norwegii, w miejscu jego śmierci. Katedra znajduje się w centrum miasta. Jest najważniejszym gotyckim zabytkiem w Norwegii. W średniowieczu stanowiła najważniejszy cel pielgrzymek w północnej Europie. Obecnie jest najbardziej na północ położoną katedrą średniowieczną na świecie. Katedra jest miejscem koronacji norweskich monarchów. Wewnątrz umieszczone są kaplice, w świątyni znajduje się również krypta z marmurowymi nagrobkami. Za budynkiem odnaleźć można stary cmentarz. Obok świątyni mieści się Pałac Arcybiskupi, w którym przechowywane są królewskie regalia. Przez lata służył jako siedziba arcybiskupa. Jest to jedna z największych średniowiecznych budowli z kamienia w Skandynawii. Najstarsze jej fragmenty pochodzą z XIII wieku. Dziś w pałacu mieści się muzeum prezentujące historię Katedry Nidaros.

Inną wartą uwagi świątynią w Trondheim jest zabytkowy kościół z XII wieku Vår Frue kirke. Kościół wyróżnia się masywną kamienną bryłą, prostotą architektury odzwierciedlającą surowy klimat Norwegii. Warto zajrzeć do środka świątyni - na uwagę zasługuje ołtarz, ambona, organy, czy ściana wejściowa w stylu rokoko.

Bakklandet

Obowiązkowym punktem zwiedzania Trondheim jest Bakklandet - jedna z najbardziej urokliwych dzielnic miasta, wypełniona barwnymi drewnianymi domami. Ta malownicza okolica położona jest nad rzeką Nidelva. Jej początki sięgają XVII wieku, gdy była zamieszkana głównie przez rzemieślników, kupców i robotników portowych. Domy stoją wzdłuż brukowanych uliczek, a do bajkowej krainy prowadzi słynny most Gamle Bybro (gamle - stary, bybro - most miejski) - zabytkowy czerwony most zwany "Bramą szczęścia". W tej dzielnicy warto się na trochę zgubić, poszwędać się tu i tam. To podróż przez historię, miejsce eksploracji wyjątkowych budynków, galerii i sklepów. Idealne otoczenie, by zatrzymać się na kawę, zrelaksować i wchłaniać niezwykłą atmosferę miasta.

Plac Torvet

Plac miejski Torvet to centralny punkt miasta. Został wytyczony w XVII wieku po wielkim pożarze w 1681 r., kiedy to miasto przebudowano według nowego, regularnego planu urbanistycznego. Od tamtej pory Torvet stał się sercem życia społecznego i kulturalnego miasta. Przez wiele lat pełnił funkcję głównego targowiska. Odbywały się tu ważne uroczystości miejskie. Na jego środku stoi wysoka kolumna, na której znajduje się posąg założyciela miasta, króla Olafa Tryggvasona. Współcześnie plac to tętniące życiem miejsce spotkań, otoczone kawiarniami, restauracjami i sklepami.

Stiftsgården

Stiftsgården to największy drewniany pałac w Skandynawii (140 pokoi, ok. 4000 m2), rezydencja rodziny królewskiej podczas jej wizyt w Trondheim. Wybudowany został w latach 1774 - 1778 w stylu barokowym z elementami rokoko i klasycyzmu dla Cecilie Christine Schøller. Pałac używany jest przez rodzinę królewską i ich gości od roku 1800, kiedy posiadłość została sprzedana państwu. Duża część ogrodu została przekształcona na park miejski w 1906 r. Rezydencję królewską można zwiedzać z przewodnikiem podczas miesięcy wakacyjnych.

Muzea

Trondheim prezentuje szeroką i różnorodną ofertę wystaw muzealnych - od muzyki, przez sztukę, po historię i tradycję regionu. Na uwagę zasługuje zdecydowanie słynne Rockheim - nowoczesne muzeum norweskiej muzyki rozrywkowej, będące częścią Norweskiego Muzeum Muzyki. Innym jego oddziałem jest Muzeum Muzyki Ringve z kolekcją 2 tysięcy instrumentów z całego świata. Otoczone jest ogrodem botanicznym. Bogatą kolekcję norweskiej i międzynarodowej sztuki możemy podziwiać w Muzeum Sztuki w Trondheim (Trondheim Kunstmuseum). Podczas słonecznego dnia nie można pominąć Muzeum Folkloru Sverresborg Trøndelag. Jest to skansen i muzeum etnograficzne prezentujące tradycyjną architekturę i życie codzienne w regionie Trøndelag. Znajdują się tu zabytkowe domy, warsztaty rzemieślnicze i ekspozycje historyczne. W zagrodach pasą się zwierzęta: kozy, krowy, świnie. Zarówno dzieci, jak i dorośli będą się świetnie bawić przemierzając ścieżkę leśną z rzeźbami bohaterów norweskich baśni i legend. Ze wzgórza, na którym niegdyś stał zamek, po którym zostały już tylko ruiny, rozciąga się piękny widok na fiord i okolicę. Miłośnicy żeglugi i morza powinni wstąpić do Muzeum Morskiego, zwłaszcza że w Trondheim znajduje się ważny port handlowy i rybacki, a przemysł stoczniowy jest dobrze rozwinięty. Jeśli dysponujemy czasem, to warto odwiedzić również oddziały Muzeum NTNU (Norweskiego Uniwersytetu Nauki i Technologii), które obejmują m.in. Muzeum Historii Naturalnej i Muzeum Archeologiczne.

Munkholmen

Miejsce to ma bogatą historię. Dawniej pełniło funkcję twierdzy, klasztoru, więzienia. Znajduje się tu bateria artylerii nadbrzeżnej. Do wyspy dostaniemy się promem.

Fort Kristiansten

XVII-wieczna twierdza Kristiansten stanowi jeden z charakterystycznych punktów Trondheim. Została wzniesiona po wielkim pożarze, który miał miejsce w 1681 r. Ocaliła miasto przed podbojem przez Szwedów w 1718 r. W czasie II wojny światowej urzędowali w niej Niemcy. Dokonano tu wówczas egzekucji 23 norweskich patriotów. Z twierdzy rozciąga się niesamowity widok na miasto, okolice, fiord i góry. Wewnątrz fortu głównymi atrakcjami jest muzeum i lochy.

Solsiden

Solsiden, w dosłownym tłumaczeniu "słoneczna strona", to pełna życia i uroku dzielnica Trondheim, do której prowadzi "Blomsterbrua", czyli "Kwiatowy most". Niegdyś teren stoczni przekształcony został w obszar handlowy, rozrywkowy i mieszkalny. Dawne fabryki i zakłady mieszczą teraz restauracje i sklepy, wzdłuż kanału wyrosły nowoczesne bloki, a dawne maszyny stanowią obiekty sztuki.

Dora I i II

Dora I i II to bunkry, dwie ogromne konstrukcje ochronne przeznaczone dla niemieckich U-Bootów w czasie II wojny światowej. Budowa Dory I trwała od 1941 r. do 1943 r. Budowy Dory II nigdy nie ukończono. Konstrukcje te były schronieniem dla okrętów podwodnych atakujących alianckie konwoje płynące z Wielkiej Brytanii do ZSRR. Po wojnie rząd Norwegii postanowił zniszczyć oba bunkry ale okazały się wysoce odporne na materiały wybuchowe - 3,5 metrowe ściany betonu wzmacnianego stalą naprawdę ciężko zburzyć. Zatem obie konstrukcje przetrwały. Dziś w bunkrach mają swoje siedziby różne firmy, biura i magazyny. Eksploracja tych rejonów to punkt obowiązkowy dla fanów militariów i historii!

Miasto nauki, technologii i innowacji

Warto zauważyć, że Trondheim to miasto uniwersyteckie! Mieści się tu największa uczelnia w Norwegii - Norweski Uniwersytet Nauki i Technologii (NTNU). Dzięki temu nie brakuje w mieście wydarzeń, wystaw, czy festiwali skierowanych do młodych - miasto żyje! Tradycyjnie miasto rozwijało się jako port handlowy i centrum przemysłu stoczniowego, spożywczego oraz elektrotechnicznego. Współcześnie zaś znane jest jako norweskie centrum innowacji, nauki i technologii. Oprócz wspomnianej szkoły wyższej mieszczą się tu liczne instytuty badawcze, a przemysł tradycyjny ustępuje miejsca nowoczesnym gałęziom gospodarki. W mieście znajduje się Trondheim Science Center, czyli interaktywne centrum nauki dla dzieci i dorosłych.

Podsumowując, Trondheim ma wiele do zaoferowania i każdy znajdzie tu z pewnością coś dla siebie. Podczas naszej podróży po mieście wikingów przekonaliśmy się na własnej skórze, że pogoda potrafi zaskoczyć niejednokrotnie nawet latem (lało i wiało przez większość czasu). Warto więc być przygotowanym na każdą aurę. Dodatkowo spora część starego miasta przechodziła remont (sierpień 2025 r.). Zatem z pewnością jeszcze tu wrócimy, by dalej eksplorować i lepiej poznać pierwszą stolicę Norwegii!